Welk energiecontract met zonnepanelen?

Zonne-energiesystemen zijn geweldig – tot je ontdekt dat sommige energieleveranciers je voordeel wegvagen met verborgen terugleverkosten (TLK). Deze kosten worden in rekening gebracht voor stroom die je teruglevert aan het net en kunnen de besparing van je zonnepanelen flink verminderen. Gelukkig bestaat er een wettelijk voorgeschreven “modelcontract” dat iedere energieleverancier móét aanbieden en waarin geen TLK mag worden opgenomen. Dit modelcontract, met variabele tarieven en onbepaalde looptijd, wordt echter zelden actief gepromoot door leveranciers. In dit artikel bespreken we hoe je met zo’n modelcontract je zonnepaneelopbrengst beschermt en waar je op moet letten.

Modelcontract: een stille verplichting die energieleveranciers liever verbergen

Energieleveranciers zijn wettelijk verplicht een modelcontract aan te bieden, maar in de praktijk is dit contract vaak lastig te vinden. Je treft het niet prominent op hun websites aan en moet het soms zelfs telefonisch opvragen.

Sommige leveranciers hebben in het verleden zelfs geclaimd dat het modelcontract “uitverkocht” of tijdelijk niet beschikbaar was – iets wat de Autoriteit Consument & Markt (ACM) expliciet heeft verboden. De ACM heeft leveranciers erop aangesproken dat zij te allen tijde een modelcontract beschikbaar moeten stellen aan consumenten, ongeacht de marktomstandigheden.

Waarom promoten leveranciers hun modelcontract dan niet? Simpel: het is vaak minder lucratief voor hen. Modelcontracten zijn gestandaardiseerd en transparant, waardoor leveranciers minder ruimte hebben om extra marges of ongunstige voorwaarden te verstoppen. Veel commerciële contracten bevatten tegenwoordig bijvoorbeeld TLK of lagere terugleververgoedingen (TLV) voor zonnepaneeleigenaren. Door consumenten richting die contracten te sturen, kunnen leveranciers meer verdienen. Het modelcontract daarentegen heeft geen terugleverkosten en moet eerlijk de variabele energietarieven weergeven. Hierdoor is het voor bezitters van zonnepanelen vaak financieel gunstiger dan de reguliere contracten die met TLK zijn belast.

Een consument die wél opbelt en expliciet om het modelcontract vraagt, krijgt meestal per e-mail een PDF met de wettelijke voorwaarden en variabele prijzen. Je zult zien dat daar geen exotische clausules in staan: het is een straightforward contract zonder opsmuk. Leveranciers zijn verplicht de modelcontract-tarieven openbaar te maken, en op energievergelijkingssites kun je ze vaak terugvinden (zij het soms verstopt achter filters). Transparantie is hier dus je vriend: laat je niet afschrikken als een leverancier moeilijk doet over het modelcontract; je hebt er recht op als consument.

Geen TLK, wel salderen

Zo beschermt het modelcontract de opbrengst uit je zonnepanelen

Een van de grootste pluspunten van het modelcontract is de afwezigheid van terugleverkosten. Bij het modelcontract van bijvoorbeeld Energiek staat expliciet vermeld: “TLK per kWh – geen”. Ter vergelijking: dezelfde klant zou bij Greenchoice in een regulier variabel contract €0,116 per kWh aan TLK betalen (cijfers begin 2025). Het verschil is enorm: alle stroom die je met zonnepanelen opwekt en teruglevert, kun je bij het modelcontract volledig salderen zonder dat er per kWh een fee vanaf gaat. Je houdt zo jaarlijks makkelijk honderden euro’s extra over als je netto veel teruglevert. Het verschil tussen wél en geen TLK bepaalt in de praktijk meer dan een cent verschil in kale stroomprijs aan uiteindelijk voordeel.

Dankzij deze regeling worden je gesaldeerde kWh’s dus niet belast. Stel, je wekt in de zomer meer op dan je verbruikt en levert 1.000 kWh terug aan het net. Met een normaal contract met TLK betaal je bijvoorbeeld €0,10 per teruggeleverde kWh aan kosten (naast dat je die kWh later voor minder terugkoopt), wat neerkomt op €100 die je in feite misloopt. Met het modelcontract betaal je €0 voor die teruglevering, waardoor je het volle salderingsvoordeel behoudt.

Nu de salderingsregeling nog van kracht is (100% salderen tot en met 2024, met afbouw vanaf 2025), is dit extra belangrijk. Ieder kWh die je kunt salderen tegen je afname is geld waard. Het modelcontract zorgt ervoor dat hier bovenop niet nóg een heffing komt. Merk op: in modelcontracten is ook de terugleververgoeding voor niet-gesaldeerde stroom vaak redelijk, al verschilt dit per leverancier (daarover zo meteen meer). Maar het grote winstpunt is het vermijden van TLK per kWh.

Halfjaarlijkse tariefblokken

De meeste modelcontracten kennen twee tariefblokken per jaar: één van 1 januari tot 30 juni en één van 1 juli tot 31 december. Dit betekent dat de variabele tarieven in principe halfjaarlijks kunnen worden bijgesteld. Voor jou als consument heeft dit een praktisch voordeel: je zit niet langdurig vast aan ongunstige tarieven en kunt relatief flexibel overstappen.

Stap je midden in een halfjaar over naar een modelcontract, dan gelden voor de resterende maanden de tarieven van het lopende blok. Daarna, per eerstvolgende 1 januari of 1 juli, kun je zonder boete weer switchen van leverancier als je wilt – modelcontracten zijn immers contracten voor onbepaalde tijd met een opzegtermijn van een maand. Deze flexibiliteit is nuttig: voor wie veel opwekt en saldeert, kan het handig zijn om net vóór een salderingsafrekenmoment (meestal kalenderjaar) niet te wisselen van leverancier. Met het halfjaar-systeem kun je bijvoorbeeld overstappen rond 1 januari of 1 juli en zo zorgen dat je saldering optimaal wordt verrekend bij je oude contract, en je alsnog vlot profiteert van betere tarieven bij de nieuwe leverancier in het nieuwe blok.

In de praktijk zien we dat leveranciers de halfjaarlijkse herziening van tarieven verschillend invullen. Soms worden tarieven elk halfjaar verhoogd of verlaagd op basis van marktontwikkelingen, soms laat men een blok ongemoeid. Als consument heb je de vrijheid om, als je ontevreden bent met de nieuwe halfjaarprijs, weer rond die wisselmomenten te shoppen voor een andere deal. Dit houdt de markt enigszins concurrerend, al blijft opletten geboden: kijk niet alleen naar de kale stroomprijs, maar ook naar terugleververgoeding, vastrecht en eventuele andere kosten.

Terugleververgoedingen 2025: grote spreiding tussen energieleveranciers

Kijken we naar de terugleververgoedingen (TLV) die verschillende leveranciers bieden in 2025, dan valt een grote spreiding op. Essent geeft bijvoorbeeld €0,055 per teruggeleverde kWh (5,5 cent), Vandebron zit rond €0,02, Energiek biedt circa €0,045, terwijl Greenchoice zakt naar ongeveer €0,029 per kWh voor teruglevering. Deze uiteenlopende vergoedingen illustreren dat modelcontracten niet automatisch de allerhoogste TLV bieden – een modelcontract volgt immers de variabele tarieven van die leverancier, inclusief hun eigen teruglevertarieven. Maar: doordat bij het modelcontract de TLK ontbreekt, eindigt het netto vaak toch als de voordeligste optie voor zonnepaneelbezitters.

Een voorbeeld: stel Leverancier A betaalt €0,05 per kWh terug (TLV) en rekent geen TLK (zoals in modelcontract), en Leverancier B betaalt €0,08 TLV maar rekent €0,03 TLK per kWh. Als je 1.000 kWh teruglevert, krijg je bij A €50 en bij B €80-€30 = €50 netto. Het verschil in kale terugleververgoeding wordt dus tenietgedaan door de TLK. Veel commerciële contracten adverteren met “hoge terugleververgoeding”, maar in de kleine lettertjes staat dan dat er ook kosten in rekening worden gebracht. Het loont daarom om de combinatie van kale prijs, vastrecht én zowel TLV als TLK naast elkaar te zetten in plaats van op één enkel cijfer te focussen.

Uit gegevens van begin 2025 (verzameld via energievergelijkers en gebruikersforums) bleek dat geen enkele grote leverancier meer helemaal zonder terugleverkosten of nadelige voorwaarden is, behalve via het modelcontract. Sommige nieuwere spelers zoals Energiek profileerden zich met een relatief hoge terugleververgoeding en laag vastrecht, anderen zoals Greenchoice of Essent hadden lagere vergoedingen of hogere kosten. In alle gevallen geldt: reken het door voor jouw situatie. Iemand die per saldo weinig teruglevert (bijvoorbeeld omdat hij een thuisbatterij heeft of een warmtepomp die veel eigen stroom verbruikt) kan beter letten op de laagste stroomprijs, terwijl iemand die jaarlijks duizenden kWh netto terug het net op stuurt vooral gebaat is bij geen TLK en een fatsoenlijke vergoeding.

Concrete voorbeelden: van Energiek tot Vandebron

Om het tastbaar te maken enkele voorbeelden van modelcontract tarieven in januari 2025:

• Energiek hanteert een normaal stroomtarief van €0,299 per kWh (inclusief belastingen) in het modelcontract, met slechts €10 vastrecht per maand. Dit tarief is redelijk concurrerend en zonder terugleverkosten betekent het dat je voor elke gesaldeerde kWh de volle €0,299 “terugverdient”. De terugleververgoeding voor extra teruglevering bij Energiek lag rond de 4,5 cent, wat gemiddeld is.

• Vandebron zat iets hoger met ~€0,318 per kWh all-in, maar vraagt minder dan een euro per dag aan vastrecht (zo’n €25 per maand). Vandebron’s terugleververgoeding was laag (€0,02) maar ze rekenen geen TLK in het modelcontract, waardoor voor een zonnepaneelbezitter Vandebron toch interessant kan zijn als de stroomprijs zelf laag is.

• Essent kwam uit op ongeveer €0,326 per kWh en had €35,99 vastrecht per maand – daarmee is Essent bij een bescheiden verbruik ongunstiger, omdat dat hoge vastrecht drukt op je voordeel. Essent gaf ~5,5 cent vergoeding per teruggeleverd kWh, maar bij geen TLK in modelcontract is dat gewoon nette extra.

• Greenchoice had tarieven rond €0,310 per kWh en een vastrecht van een paar tientjes per maand. Greenchoice rekende in hun reguliere contract €0,116 TLK, maar in het modelcontract uiteraard €0. Hun terugleververgoeding was iets van 2,9 cent; dus een salderende klant was duidelijk beter af in het modelcontract dan in hun normale contract met kosten.

Dankzij fora en vergelijkingssites kun je deze waarden direct vergelijken en een shortlist maken van aantrekkelijkste opties. Vaak zie je dat kleinere of nieuwere leveranciers (zoals Energiek, NextEnergy e.d.) lager vastrecht hebben om klanten te trekken, terwijl gevestigde namen wat hoger zitten. Het modelcontract egaliseert deels de voorwaarden, maar er blijven verschillen in tarieven en service die het vergelijken waard zijn.

Let op vaste kosten en gas­component: de verborgen marge

Niet alle modelcontracten zijn automatisch goedkoop voor elke situatie. Sommige leveranciers kunnen weliswaar geen TLK rekenen in het modelcontract, maar ze kunnen andere tarieven zó instellen dat het contract alsnog minder aantrekkelijk lijkt. Voorbeelden: LiveEnergy publiceerde in 2025 een stroomprijs in het modelcontract die boven €0,70 per kWh lag – fors hoger dan elders – maar compenseerde dit met nul terugleverkosten. Tegelijkertijd vroeg die leverancier meer dan €4 per m³ gas, wat voor huishoudens met een cv-ketel de jaarkosten flink opdrijft. Dit toont aan dat een modelcontract bij de ene leverancier een heel andere prijsopbouw kan hebben dan bij de andere.

Ook andere bedrijven verhogen soms het vastrecht of het gastarief binnen het modelcontract. Ze doen dat waarschijnlijk om het modelcontract minder aantrekkelijk te maken ten opzichte van hun commerciële aanbiedingen. Zo had een grote leverancier hun modelcontract vastrecht verhoogd naar €60 per maand (fictief voorbeeld) terwijl hun reguliere contract €30 per maand was – voor iemand zonder zonnepanelen zou het modelcontract dus onnodig duur lijken. Het idee is duidelijk: men wil de meeste klanten in de reguliere contracten houden.

Ons advies: Controleer altijd beide energiedragers en het vastrecht voordat je tekent. Als je ook gas afneemt, vergelijk dan de gasprijs in het modelcontract met die van anderen. Soms is het lonend stroom en gas los van elkaar bij verschillende leveranciers af te nemen. Met de vrije energiemarkt kun je immers een modelcontract stroom bij leverancier A hebben, en gas bij leverancier B (hoewel velen het liever combineren voor het gemak). Laat je in elk geval niet afleiden door alleen “geen TLK”: kijk naar het totale plaatje van tarieven.

Zo claim je het beste modelcontract voor jouw zonnepanelen

Hoe kun je nu praktisch het beste modelcontract bemachtigen en gebruiken? Volg dit stappenplan:

1. Bel eerst je huidige leverancier en vraag expliciet om het “modelcontract elektriciteit en gas” voor consumenten. Laat je niet afschepen; wettelijk moeten ze dit geven. Noteer de kale stroomprijs, de terugleververgoeding (TLV), de vaste kosten en verifieer dat er geen TLK vermeld staat in de voorwaarden.

2. Vergelijk met andere leveranciers. Gebruik een energievergelijkingssite waar je kunt aangeven dat je zonnepanelen hebt. Soms kun je filteren op “modelcontract” of je zult handmatig moeten kijken bij de productvoorwaarden van variabele contracten – vaak staat daar “Dit is het modelcontract” bij. Let op zowel de stroom- en gasprijs als het vastrecht en de TLV.

3. Tijd je overstap slim: Stap idealiter over rond 1 januari of 1 juli, precies als de tariefblokken wisselen. Zo neem je optimaal deel aan een heel salderingsjaar bij één leverancier en voorkom je een salderingstekort doordat je halverwege het jaar wisselt. (Overstappen kan zonder boete, want modelcontracten zijn altijd voor onbepaalde tijd met een korte opzegtermijn.)

4. Wees flexibel: Omdat je niet vastzit, kun je na een half jaar opnieuw de markt op. Houd de energieprijzen in de gaten en wees niet bang om weer over te stappen als elders een modelcontract gunstiger wordt. Juist met zonnepanelen is elk dubbeltje van belang voor je terugverdientijd.

5. Documenteer alles: Vraag je nieuwe modelcontract altijd schriftelijk of per e-mail ter bevestiging. Zo heb je zwart op wit wat de afspraken zijn, voor het geval er iets niet goed gaat met de facturatie.

Heb je je eigen verbruik en opwek al paraat? Deel de cijfers met ons via info@intu.nl. Onze experts kunnen vrijblijvend voor je berekenen welk modelcontract nu écht het voordeligst is voor jouw situatie. Zo hoef jij niet door de bomen het bos te missen – wij pluizen de tarieven voor je uit, zodat jij onbezorgd van de zon kunt profiteren zonder verborgen kosten!